Yıllardır garantisiz ve sigortasız bir halde konutlarda paklık, çocuk bakımı, yardımcılık üzere işlerde çalışan 1 milyon emekçi, pandemiyle birlikte kısıtlı haklarının da pek birçoklarını kaybetmek zorunda kaldı. 65 yaş üstü pek çok vatandaşın çalıştığı bu alanda salgın sonrasında mesken çalışanlarının birden fazla işlerini kaybederken, sigortasız çalışanlar gelir, barınma, beslenme, sıhhat üzere tüm temel haklarından oldu. Yapılan araştırmalar sayıları 1 milyonu bulan konut çalışanının yalnızca yüzde 10’unun toplumsal teminat altında çalıştığına işaret ederken, 900 bin teminatsız çalışan hem sigortasızlıktan hem de pandemiden ağır yara aldı.
BAYAN ÇALIŞANLAR YÜKTE
Milletlerarası Çalışma Örgütü (ILO) Türkiye Ofisi’nin hazırladığı rapora nazaran TÜİK bilgileri ve SGK istatistikleri dikkate alındığında, Türkiye’deki konut personellerinin en yeterli ihtimalle 2019 yılında yüzde 80’den, 2020 yılında ise yüzde 70’ten fazlası toplumsal güvenlik haklarına ulaşamıyor. Mesken çalışanlarını örgütleyen sendikaların verdikleri varsayımı sayılar dikkate alındığında ise konut personellerinin yüzde 90’dan fazlasının kâfi toplumsal garantiden mahrum olduğu ortaya çıktı. Araştırmaya nazaran 10 günden fazla çalışan sigortalıların toplam sayısı 2021 yılı Şubat ayında 65 bin 159 olurken, bunun yüzde 93.7’sini ise bayan çalışanlar oluşturdu.
SİGORTA PRİMLERİ YATMIYOR
Rapora nazaran ortalarında kapıcıların da olduğu ve “iş yeri kendi evi” tarifi kapsamının da dahil edilmesi ile TÜİK dataları doğrultusunda Türkiye’deki mesken emekçilerinin varsayımı sayısının 2020 yılı için 221 bin 750 olduğu belirtiliyor. Rapor kapsamında görüşülen 10 gün ve üzerinde istihdam edilen birçok konut çalışanı, mevcut düzenlemelere karşın sigorta primlerinin yatırılmadığını ve birçok vakit kayıt dışı çalıştırıldıklarını tabir etti.
Dayanaklar mesken emekçisine ulaşamadı
Raporda öne çıkan tespitlere nazaran, konut personelleri bu devirde toplumsal müdafaa tedbirlerinden ve sağlanan takviyelerden faydalanamadı. Salgın periyodunda çalışmaya devam eden mesken çalışanlarının ise iş yükleri ve çalışma müddetleri artarken, bilhassa yatılı çalışan personeller uzun müddet müsaadesiz çalışmak zorunda kaldı.
Bunun yanında çalışmaya devam eden mesken çalışanlarının virüse yakalanma riskleri de arttı.
