İran’ın başkenti Tahran’da farklı ülkelerden siyasi yetkililer, büyükelçiler ve düşünce kuruluşlarından araştırmacıların katılımıyla 3. Uluslararası Tahran Diyalog Forumu düzenlendi.
Dışişleri Bakanlığı Siyasi ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi’nde düzenlenen forumun ilk oturumuna İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan, eski Irak Başbakanı Adil Abdulmehdi, Nikaragua Dışişleri Bakanı Denis Ronaldo Moncada ile İran Dış İlişkiler Stratejik Konseyi Başkanı Kemal Harrazi konuşmacı olarak katıldı.
“İran’ın komşuluk politikası: Dostluk ve güven inşasına yönelik bir yaklaşım” başlıklı oturumda, ilk sunumu İran Dış İlişkiler Stratejik Konseyi Başkanı Harrazi yaptı.
Konuşmasında Harrazi, hiçbir ülkenin kendi topraklarının güvenliğinin tehdit edilmesine izin vermeyeceğini belirterek, İran’da son zamanlarda gelişen olayları “ülkeye karşı hibrit bir savaş” olarak nitelendirdi.
“İran, nükleer anlaşmadaki taahhütlerine dönmeye hazır”
Harrazi, İran ile nükleer müzakereler olarak bilinen Kapsamlı Ortak Eylem Planı’na değindiği konuşmasında, bu konuda birçok sorunun çözüldüğünü savunarak, “İran anlaşmadaki taahhütlerine geri dönmeye hazır. Şimdi tek sorun anlaşmanın korunması ve geçmiş meseleler. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı heyetinin İran’a gerçekleştirdiği ziyarette bu sorunun çözülmesini temenni ediyoruz” ifadelerini kullandı.
Nükleer silah üretme peşinde olmadıklarını, inanç açısından nükleer bomba yapımını haram saydıklarını söyleyen Harrazi, “Eğer İran nükleer silah üretirse bölgede silahlanma yarışı doğar. Ancak biz nükleer silahlardan arındırılmış bir bölge istiyoruz.” diye konuştu.
İranlı yetkili, Tahran’ın her zaman bölge ülkeleri ile olan ilişkileri iyi karşıladığını ve bölgenin diyaloğa ihtiyacı olduğunu söyledi.
Batılılar, Rusya’yı savaşın içine çekti
Harrazi ayrıca, Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaşa başından beri karşı olduklarını ancak Batılı ülkelerin NATO’yu Rusya’nın sınırlarına doğru kaydırma girişiminin “çok provokatif” bir eylem olduğunu ileri sürerek, “Batılılar büyük bir titizlikle Rusya’yı böyle bir savaşın içine çekmeye çalıştılar.” ifadelerini kullandı.
“Teröristlere ev sahipliği yapanlar, terörizmin küresel sorun olduğunu unutmamalı”
İran Dışişleri Bakanı Abdullahiyan ise forumun konuşma ve fikir paylaşımına yönelik bir zemin oluşturma amacıyla hayata geçirildiğini belirtti.
Abdullahiyan, İran’ın bölgede ve dünyada her türlü teröre karşı mücadelede her zaman ön saflarda yer aldığını savundu.
Terörizm sorununa dikkati çeken Abdullahiyan, camdan yapılmış evde oturup başkasının penceresine taş atmanın kendine zarar vermek anlamına geldiğini söyleyerek, “Teröristlere ev sahipliği yapan ve şiddeti teşvik eden ülkeler, terörizmin küresel bir sorun olduğunu unutmamalıdır.” dedi.
Eski Irak Başbakanı Abdulmehdi ise dünyada baş gösteren enerji krizinin büyük bir sorun olduğunu belirterek, “Rusya ile Ukrayna arasında devam eden savaş bize petrol ve doğal gaz gibi kaynakların hala önemli olduğunu gösterdi.” ifadelerini kullandı.
Abdulmehdi, bölge ülkeleriyle kurulacak diyaloğun enerji krizine çözüm olabileceğini bunun için gerekli girişimlerde bulunulması gerektiğini kaydetti.
Nikaragua Dışişleri Bakanı Denis Ronaldo Moncada da dünyada tek sesliliğe karşı bu tür forumların önemine dikkati çekerek, işbirliklerinin ilerletilmesi ve daha fazla diyalog kurulması gerektiğini ifade etti.
Afganistan konusunun “ABD’nin ve emperyalizmin çöküşte olduğunu” ortaya koyduğunu savunan Moncada, “NATO ve Batılı ülkeler vagonu ABD ile bu tarihi çöküşe doğru ilerlemekteler.” diye konuştu.
Moncada, Rusya-Ukrayna savaşına ilişkin ise NATO’nun doğuya doğru genişlemesine karşı Rusya’nın kendini savunama hakkı olduğunu söyledi.
Uluslararası Tahran Diyalog Forumu’nun ilki Ocak 2020’de, ikincisi ise Mart 2021’de düzenlenmişti.
2. Uluslararası Tahran Diyalog Forumu’na Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu da video konferans yöntemi ile katılmıştı.
